Hoe tevreden is de Zwollenaar?

Heeft de gemeente Zwolle wel voldoende oog en oor voor haar eigen inwoners? Uit een onderzoek naar de werking van de lokale democratie lijkt er tussen dagelijks gemeentebestuur en burger een kloof te zijn waar de Grand Canyon welhaast bij in het niet valt. ,,De gemeente maakt een plan waarover de inwoners daarna pas hun zegje mogen doen. Dat moet anders.’’

Jordy Boschman 30-11-20

De uitkomsten van de zogeheten Quick Scan Lokale Democratie liegen er niet om. Het onderzoek, dat afgelopen zomer gehouden werd en waar 20 raadsleden, 5 leden van het college van burgemeester en wethouders, 26 ambtenaren én 1357 inwoners aan meededen, laat zien hoe er gedacht wordt over de relatie tussen het stadhuis, stadskantoor en de buitenwereld. De enquête is een landelijk hulpmiddel van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten en het ministerie van Binnenlandse Zaken waarmee lokale overheden de thermometer in hun gemeente kunnen steken.

‘De gemeente luistert niet’

Zwollenaren vinden dat er nogal wat beter kan binnen de gemeentelijke organisatie. De meeste deelnemers stellen dat in het stadhuis en stadskantoor überhaupt niet naar ze geluisterd wordt. Waar het college van burgemeester en wethouders aangeeft dat de gemeente inwoners betrekt, duidelijk maakt wat er besloten wordt en ruimte geeft aan kritiek, deelt nog niet de helft van de deelnemende inwoners deze mening.
Ook gemeenteraadsleden zijn veel kritischer dan het dagelijks bestuur van de gemeente Zwolle. De uitkomst is voor Sonja Paauw, fractieleider van oppositiepartij D66 en degene die vorig jaar het voorstel indiende voor de quickscan, een bevestiging. ,,Het gevoel van urgentie is er onvoldoende. Vijf jaar geleden kwamen we al met een motie om digitale democratie te verbeteren. Die werd afgewezen door een meerderheid van de gemeenteraad. We moeten naar nieuwe manieren om inwoners te betrekken. Nu is het vaak zo dat de gemeente een plan maakt waarover de inwoners daarna pas een zegje mogen doen. Dat moet anders.’’

Ook Wietse de Boer van grootste coalitiepartij ChristenUnie ziet dat er werk aan de winkel is. ,,Het is niet goed dat het zo uit elkaar loopt. We moeten er goed over in gesprek.’’ Hij merkte begin november tijdens een digitale vervolgbijeenkomst met zestig inwoners dat Zwollenaren willen dat de gemeente hen meer betrekt bij ontwikkelingen in hun buurt en hun kennis en kunde benut. ,,En dat de gemeente faciliteert wanneer je iets wilt. Bijvoorbeeld zoals in de Seringenstraat.’’ Bewoners van die straat in Assendorp hebben allerlei klimaatmaatregelen genomen met ondersteuning van de gemeente.

“Er zijn genoeg voorbeelden hoe het anders kan. Denk aan een app waarop je kunt aangeven over welke onderwerpen je wilt meebeslissen als burger”

Sonja Paauw, fractievoorzitter D66 Zwolle

D66’er Paauw trekt het nog breder en vraagt zich hardop af of de gemeentelijke besluitvorming op de schop moet. ,,Inwoners denken mee, maar het besluit ligt altijd bij de gemeenteraad. Er zijn echter genoeg voorbeelden hoe het anders kan. Denk aan een app waarop je kunt aangeven over welke onderwerpen je wilt meebeslissen als burger.’’ Achter de schermen werkt haar partij met GroenLinks al aan een voorstel om de lokale democratie te verbeteren.

Ontevredenheid over ambtenaren

Over het algemeen rijst het beeld op dat het college van burgemeester en wethouders erg tevreden is met hoe de gemeente functioneert, terwijl inwoners het maar zozo vinden. Neem de mening over de Zwolse ambtenaren. Binnen het college is 100 procent tevreden, van de ambtenaren zelf 83 procent, van de raadsleden 71 procent, maar van de inwoners is slechts 45 procent content met de werkwijze van het ambtelijk apparaat.
Wethouder Michiel van Willigen (ChristenUnie) hamert er op dat het gaat om een niet-representatief onderzoek. Niet alle collegeleden deden mee. Het beeld kan daardoor wat vertekenen. En ten opzichte van het landelijk gemiddelde komt Zwolle er nog best goed uit. Maar: ,,Het is wel iets waarvan we gezegd hebben: wat leren we hiervan?’’ Volgens Van Willigen is het belangrijk te investeren in de rol van de ambtenaren die zich in de buurten bewegen. ,,Zij zijn de tentakels in de wijken.’’

Ook wijst de wethouder op de zogeheten verbeteragenda die is opgesteld, bijvoorbeeld om de communicatie met burgers soepeler te laten verlopen. ,,Meer meedenken met en vanuit inwoners. Zo is ook het platform MijnWijk in Zwolle opgericht.’’ Dat is een website die de samenwerking tussen Zwollenaren en de gemeente moet helpen verbeteren.

Relatie raadsleden en college

Tot slot valt op hoe verschillend raads- en collegeleden naar hun onderlinge samenwerking kijken. Driekwart van het college vindt dat het prima gaat, terwijl maar net een derde van de raadsleden die mening deel. Paauw: ,,Ik herken me er wel in. Je ziet in Zwolle dat de coalitie een blok is. Het college omarmt overbodige moties van coalitiepartijen, maar verwerpt goede moties vanuit de oppositie. Er wordt veel achter de schermen geregeld.’’
Dat valt volgens De Boer van de ChristenUnie wel mee. Hij wijst op besluiten rond coffeeshops en vuurwerk, waar coalitiepartijen juist niet op één lijn zaten. ,,Er zijn momenten waarop het schuurt, momenten waarop het beter kan, maar over het algemeen ben ik best tevreden.’’

Advies aan Zwolle: lokale referenda of wijkbudget Volgens Democratie in Actie, die namens de Vereniging van Nederlandse Gemeenten en het ministerie van Binnenlandse Zaken gemeenten begeleidt bij de quickscan, kunnen lokale overheden tal van maatregelen nemen om burgers beter te betrekken. Ze wijst onder meer op lokale referenda, maar ook op de digitale mogelijkheden (website, apps, peilingen) om inwoners te laten meepraten en meebeslissen. Via buurtpanels, wijkaandelen of buurtplannen kunnen inwoners meedoen met de besluitvorming over wat er in hun buurt of wijk gebeurt. Een burgerbegroting of wijkbudget kan eveneens een manier zijn om burgers meer invloed te geven, aldus Democratie in Actie.

Lees hier het originele artikel 30-11-2020 uit de Stentor

Auteur: Jordy Boschman